جستجوکده
دستاورد جستجوی پرسشهای من از دنیای اینترنتجستجوکده
دستاورد جستجوی پرسشهای من از دنیای اینترنتبالاخره "هست" یا "است"؟
امروز با مطالعه اندکی بر آن شدم تا تفاوت این دو موضوع را که برای خودم روشن شده بود برای مخاطبان عزیز هم بازگو کنم:
پیش از همه باید گفت که "هست" خود یک فعل مستقل است، از مصدر "هستن" به معنی "وجود داشتن" و بنابراین به تنهایی قابل استفاده است. ولی "است" فقط یک رابطه است در جملات اسنادی و اسناد دادن چیزی به چیزی دیگر را نشان می‌دهد.
مثلاً ما می‌گوییم خدا هست. یعنی خدا وجود دارد. و این جمله کامل است و فعل و فاعل خود را دارد. اما اگر بگوییم خدا است. عبارت ناقص به نظر می‌آید و این پرسش را به میان می‌کشد که خدا چه چیزی است؟ یا در کجا است؟ اینجا مثلاً باید گفت خدا کریم است. یا خدا با ما است.
از سوی دیگر، "هست" بر "وجود" چیزی دلالت می‌کند و "است" بر "چگونگی" آن.
وقتی می‌گوییم آب هست. یعنی اینجا آب وجود دارد. اما وقتی می‌گوییم آب سرد است. دیگر بحث از وجود آب نیست، از چگونگی آن است.
اما این قضیه گاهی کمی پیچیده می‌شود، وقتی که از عبارت، هم وجود چیزی را بتوان استنباط کرد و هم چگونگی آن را.
به‌راستی کدام یک از این دو عبارت درست است؟
آب در کوزه هست. یا آب در کوزه است.
به واقع هر دو عبارت درست است، ولی هر یک در جای خود و معنای خود.
در جمله آب در کوزه هست. هدف این است که وجود آب را روشن کنیم. گویا کسی صرف بودن یا نبودن آن را از ما پرسیده است و ما به این پرسش پاسخ می‌دهیم که در کوزه، آب هست؟ یعنی آب وجود دارد.
اما وقتی می‌گوییم آب در کوزه است. به واقع موقعیت آب را روشن می‌کنیم و به این پرسش پاسخ می‌دهیم که آب در کجاست؟ گویا پرسش گر خود می‌داند که آبی در کار هست. می‌خواهد بداند آن آب در کجاست. پس وجود و عدم در کار نیست، بلکه چگونگی یا موقعیت مهم است. اینجاست که "است" به کار می‌آید.
در گویش و حتی نگارش بعضی مردم، گاه چنین عبارتی می‌بینیم "من در خانه استم." به راستی این درست است یا نه؟
اینجا باید توضیح دهیم که اگر تکیه اصلی بر "بودن" باشد، باید گفت "من در خانه هستم." یعنی "خاطرجمع باش که من در خانه حضور دارم." اما اگر تکیه اصلی بر "خانه" باشد، یعنی صرفاً بخواهیم موقعیت خود را بیان کنیم، باید گفت "من در خانه‌ام." یعنی مثلاً در مغازه یا خیابان نیستم.
اما این شکل دوم را در بعضی از مناطق، به صورت "خانه‌ام." نمی‌گویند، بلکه به صورت "خانه‌استم." بیان می‌کنند چون شکل اول، در گویش محلی آن ها قابل بیان نیست. (مردم بعضی از مناطق افغانستان) اما در محاوره محلی با توجه به اینکه افراد با آن گویش آشنایی دارند، متوجه منظور فرد می شوند.
امیدوارم که این مطالب مورد توجه همزبانان عزیزم قرار گرفته باشد.
